توجه به محيط زيست و حفظ سلامتي انسان و كليه موجودات كره زمين يكي از اصول اساسي در بقاي زندگي و استفاده از مواهب خدادادي است كه به وفور در اختيار ما قرار دارد. كنترل آلودگي‌هاي محيط ازجمله مواد زايد جامد، بخش مهمي از اين وظيفه را تشكيل مي‌دهد كه با توجه به اصول و موازين بهداشتي، اقتصادي جايگاه ويژه اي را در علوم و فنون جديد به خود اختصاص داده است.بطور کلی در رابطه با کنترل آلودگی محیط زیست موارد زیرمورد بررسی قرار می گیرد : آلودگی هوا – آلودگی آب(فاضلاب)  – پسماندهای جامد – آلودگی صدا – آلودگی پرتوها.مديريت مواد زايد جامد در كشور هاي صنعتي سابقه طولاني هفتاد ساله دارد.امر جمع آوري ، دفع ، بازيافت و اصولا مديريت مواد زايد جامد در ايران با توجه به نوع و كيفيت زباله هاي ايران تفاوت فاحشي با ساير كشورهاي جهان دارد، لذا بكارگيري هر گونه تكنولوژي بدون شناخت مواد و سازگاري عوامل محل، كار ارزنده اي نيست.

با رشد روز افزون جمعیت وگسترش شهرنشینی دفع مواد زائد تبدیل به یکی از مشکلات اساسی انسانهاگشته است . انسان اولیه درصورتیکه غار محل زندگیش کثیف وآلوده می شد آن را ترک مینمود تا غاردیگری پیدا کند ولی این امکان برای بشرامروزی وجود ندارد . به دلیل پیچیدگی وتنوع فعالیت های روز مره انسان دیگر نمی توان فقط به فکر دفع زباله بود بلکه پردازش و بازیافت از ارکان مهم مدیریت مواد زائد جامد بوده که بدون شک ازنقش مهمی نیز درچرخه اقتصادی برخوردار است . مردم ما از دیربازنان خشک را درمبداء از دیگر موا د دور ریز جدا می کردند و در ازای دریافت نیازهای دیگر خود ازقبیل نمک آن را به نان خشکیها تحویل می دادند . این عمل راه ارتزاق افراد زیادی را فراهم کرده و می کند که البته به دلیل عدم جدا سازی و نگهداری نامناسب ، این محصول به همراه انواع مختلفی ازکپک ها وقا رچ ها به مصرف خوراک دام رسیده و مخاطرات بهداشتی متعددی را ایجاد می نماید. به نظر می رسددرشرایط فعلی به منظور مقابله با فعالیت های غیرمجاز تنها راه ممکن ایجاد یک سیستم بازیابی مبتنی با اصول علمی متناسب با شرایط حاکم برشهرها و روستاها باشد. ازسال ۱۳۷۰ با ایجاد تحول درشهرداریها به ویژه درشهرهای تهران ، ساوه ، مشهد واصفهان و … انواع راههای مختلف آزموده شده که بسیاری ازآنها متاسفانه به دلیل عدم کسب مشارکت مردمی به شکست منجر شده است .

انواع زباله

زباله به مجموعه مواد ناشی از فعالیت‌های انسان و حیوان که معمولاً جامد بوده و به صورت ناخواسته و یا غیر قابل استفاده دور ریخته می‌شوند اطلاق می‌گردد. این تعریف به صورت کلی در برگیرنده همه منابع، انواع طبقه بندی‌ها، ترکیب و خصوصیات مواد زاید بوده و به چهار دسته کلی زباله‌های شهری، زباله‌های صنعتی و زباله‌های خطرناک و زباله‌های بیمارستانی تقسیم می‌گردند

زباله‌های شهری

در نشریات و کتب از تعاریف و طبقه بندی‌های مختلفی برای توضیح اجزاء مواد زاید جامد شهری استفاده شده‌است. تعاریف ارائه شده در زیر می‌تواند به عنوان یک راهنما برای شناسایی اجزاء مواد زاید شهری مورد استفاده قرار گیرد.

  • زایدات غذایی به قسمت فسادپذیر زباله که معمولاً از زایدات گیاهی، تهیه و طبخ و یا انبار کردن مواد غذایی به دست می‌آید، اطلاق می‌شود. کمّیت پس مانده‌های غذایی در طول سال متغیر بوده و در ماه‌های تابستان، که مصرف میوه و سبزی بیشتر است، به حداکثر می‌رسد. پس مانده‌های غذایی مهم‌ترین قسمت زباله‌است، چرا که از یک سو به دلیل تخمیر و فساد سریع، بوهای نامطبوع تولید کرده و محل مناسبی برای رشد و تکثیر مگس و سایر حشرات و جوندگان است و از سوی دیگر به دلیل قابلیت تهیه کود از آن (کمپوست) حائز اهمیت است. قابل ذکر است که میزان پس مانده‌های فسادپذیر در زباله‌های شهری ایران بین۳۵تا۷۶درصد گزارش شده‌است.
  • آشغال به قسمت فساد ناپذیر زباله به جز خاکستر گفته می‌شود. آشغال در زباله معمولاً شامل کاغذ، پلاستیک، قطعات فلزی، شیشه، چوب و موادی از این قبیل می‌شود. آشغال را می‌توان به دو بخش قابل اشتعال و غیرقابل اشتعال تقسیم کرد.
  • خاکستر باقیمانده حاصل از سوزاندن زغال، چوب و دیگر مواد سوختنی که برای مقاصد صنعتی، پخت و پز و یا گرم کردن منازل بکار می‌رود گفته می‌شود.
  • زایدات ناشی از تخریب و ساختمان سازی به زایدات حاصل از تخریب ساختمان، تعمیر اماکن مسکونی، تجاری، صنعتی، و یا سایر فعالیت‌های ساختمان سازی اطلاق می‌شود و هم‌چنین موادی که از وسایل نقلیه به جای مانده‌است می‌شود.

زباله‌های صنعتی

هرفعالیت صنعتی اعم از کارگاههای کوچک یاکارخانه های بزرگ بنابه طبیعت کاری خود،پسماندهایی را به صورت مایع یاجامدازخودبرجای میگذارد که به آن زباله یاضایعات صنعتی میگویند به عبارت ساده تر زباله های صنعتی:مواد زائد ناشی از فعالیت های صنعتی هستند،شامل فلزات-موادپلاستیکی-موادشیمیایی-مواداولیه فاسدشده-تولیدات مرجوعی فاسدوغیرمفید-مواد واسطه ای تولیدغیرمفید-زباله های خطرناک و….

زباله‌ها بیمارستانی

زباله‌های بیمارستانی شامل موادی هستند که با توجه به نوع کار و وظیفه در هر بخش بیمارستانی، متفاوت می‌باشند. مثلاً زباله بخش عفونی یا اطاق عمل، با مواد زاید آزمایشگاه یا بخش رادیولوژی، تفاوت محسوسی دارد و طبق یک بررسی، زباله بخش‌های مختلف بیمارستان‌ها به هفت گروه تقسیم می‌شوند.

 

منبع

http://www.fardanfara.ir/index.php/